Δευτέρα 4 Αυγούστου 2014

Φευγαλέα, λαμπρή, μυστηριώδη προσωπικότητα, είναι μερικά από όλα τα επίθετα που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν τον Banksy όλα αυτά τα χρόνια. Ο θρύλος του Bristol έχει εξελιχθεί σε ένα μυθικό καλλιτέχνη, με τις ιστορίες του να περιστρέφονται στις απίστευτες φαντασιώσεις του. Οι καθημερινές εγκαταστάσεις του αγγίζουν  μια ποικιλία θεμάτων, μέσω των graffiti, με θέμα τον πόλεμο, τη θρησκεία και την ελπίδα. 
 

 












Κυριακή 21 Νοεμβρίου 2010

Λοιπόν, ανα πενταετία με πίανει μια αγωνία, μια ανησυχία θα 'λεγα ότι δεν έχω ασχοληθεί όπως θα έπρεπε με τους έλληνες κλασσικούς συγγραφείς. Κάθε τόσο ανακαλύπτω - με μεγαλη καθυστέρηση- κυρίως ξένους συγγραφείς, πότε ευρωπαίους, πότε λατινοαμερικανούς, πότε ασιάτες και διαβάζω μετά μανίας τα μεταφρασμένα έργα τους. Ενώ οι έλληνες κλασσικοί παραμένουν πάντα άγνωστοι. Τόσο κοντινοί, τόσο οικείοι αλλα ταυτόχρονα και τόσο μακρινοί! Ολόκληρη η αρχαιοελληνική λογοτεχνία για εμάς τους έλληνες ...άγνωστη γη! Πως το καταφέραμε αυτό; πως δημιουργήθηκε αυτή η αποξένωση και το δέος; Φταίει η σχολαστική, μουχλιασμένη, αποξηραμένη και αποστειρωμένη διδασκαλία τους στα σχολεία; Φταίει όλο το άγονο πνεύμα της προσπάθειας να γραπωθούμε από τους αρχαίους "ημών" προγόνους για να αποδείξουμε ότι αξίζουμε και εμείς κάτι; Δεν ξέρω..
Γεγονός είναι, τουλάχιστον για μένα, ότι τα αρχαία κλασσικά έργα δεν τα είδα ποτέ σαν αναγνώσματα. Ίσως γιατί δεν είχα "πέσει" σε καλή μετάφραση που να με βάλει σε αυτόν τον αρχαίο κόσμο που έσφυζε από ζωή, πνεύμα, χιούμορ και χωρίς να με αγχώνουν ταυτόχρονα οι συντακτικές αναλύσεις (τι θέλει να πει ο ποιητής;)
Έτσι λοιπόν μετά από Οδύσσεια, Ιλιάδα, τραγωδίες, κωμωδίες ξανα(;) διάβασα το Συμπόσιο του Πλάτωνα! Το ερωτηματικό στο ξανα το έβαλα γιατί όταν είχα διαβάσει το σκληρόδετο τόμο Πλάτωνος Άπαντα (μετάφραση στην καθαρεύουσα) είχα την αίσθηση ότι μόλις το τελειώσω θα πρέπει να εξεταστώ στην κεντρική ιδέα, στη γραμματική... στην αττική σύνταξη κλπ.
Άκου τώρα στόρι που παίζει στο βιβλίο: Στο σπίτι του Αγάθωνα (που μόλις έχει κερδίσει τους τραγικούς αγώνες με την πρώτη τραγωδία του) έχει μαζευτεί όλη η αφρόκεμα των διανοούμενων της Αθήνας. Φαντάσου τώρα ένα κόμοδο λίβινγκρουμ της εποχής με ανάκλινδρα, αμφορείς, δούλους  κλπ. στο οποίο είναι αραγμένοι ο Σωκράτης βεβαίως, με τον πιστό του μαθητή Αριστόδημο, ο Αριστοφάνης, ο Αλκιβιάδης, ο Φαίδρος, ο γιατρός Ευρυξίμαχος, ο Παυσανίας (εραστής του Αγάθωνα) και μερικοί ακόμα που δεν αναφέρονται. Μισοξαπλωμένοι δύο-δύο σε κλίνες, τοποθετημένες γύρω - γύρω στο δωματιο, τρώνε στην αρχή από τα μικρά τραπεζάκια που βρίσκονται μπροστά σε κάθε κλίνη. Κι αφού τελειώσει αυτό το πρώτο και σύντομο μέρος του συμποσίου (δείπνον ή συνδειπνον), περνούν με σπονδές και παιάνες, στο δεύτερο και κυριότερο μέρος (πότος ή σύμποτος). Αποφασίζουν να πιουν λίγο μόνο και να μιλήσει ο καθένας με τη σειρά του για τον Έρωτα, πλέκοντας το εγκώμιο του θεού αυτού. Οι λόγοι τους περίτεχνοι, άλλοι γεμάτοι φιλολογικά σχόλια, άλλοι διασκεδαστικοί, γεμάτοι πνεύμα (όπως του Αριστοφάνη). Υπάρχει σαφής διαφοροποίηση τόσο στο ύφος όσο και στο περιεχόμενο του λόγου του κάθε προσώπου.
Τελευταίος μιλάει για τον Έρωτα ο Σωκράτης. Στην αρχή παίζει με τους άλλους, σαν τη γάτα με το ποντίκι. Είναι σαν να τον βλέπουμε να το διασκεδάζει, κοιτάζοντας με τα πανέξυπνα λαμπερά μάτια του πότε τον έναν και πότε τον άλλον. Με γρήγορες, συνεχείς ερωτήσεις - απαντήσεις προετοιμάζει το κατάλληλο κλίμα και όταν τους έχει οριστικά επιβληθεί, πηγαίνοντάς τους απο δω και απο κει και υποχρεώνοντάς τους κάθε τόσο να παραδέχονται ό,τι θέλει αυτός, περνάει στhν αναδιήγηση του διαλόγου του με τη μάντισσα Διοτίμα και του τελικού μονολόγου της.
Μου έκανε εντύπωση η δροσιά των διαλόγων, τα χαρούμενα πονηρά πειράγματα μεταξύ τους, οι υπαινιγμοί κλπ. Ίσως αισθάνομαι ζήλια που δεν βρίσκομαι εκεί, στην Αθήνα εκείνης της εποχής μέσα σε αυτή τη πνευματώδη παρέα, που συγκεντρωνόταν κάθε βράδυ, πότε στο σπίτι του ενός και πότε του άλλου, και στο ημίφως των λυχναριών, γεμάτοι ενθουσιασμό και έρωτα συζητούσαν ό,τι τους απασχολούσε. Τώρα ότι νομίζουμε ότι μας απασχολεί μας περιβάλλει απειλητικό από ένα άλλο ημίφως, αυτό της τηλεόρασης ή του monitor!

Παρασκευή 11 Ιουνίου 2010

Τι με νοιάζει κατά που τραβούν αυτές οι ψυχές!

Μου κάνει πάντα εντύπωση να ανακαλύπτω -και να επιβεβαιώνω- ότι τα προβλήματα που συναντούμε στη ζωή μας, σαν προσωπικότητες ή και σαν κοινωνίες συνολικά, είναι στη βάση τους, διαχρονικά, πάντα τα ίδια! Διαβάζω σε ένα απόσπασμα από το προσωπικό ημερολόγιο του Μπωντλαίρ (C. Baudelaire) που εκδόθηκαν στο βιβλίο του "Η Ξεγυμνωμένη καρδιά μου". Με εντυπωσιάζουν οι ομοιότητες στη σκέψη των ανθρώπων αλλά και της κατάστασης της κοινωνίας, σε μια εποχή που απέχει αρκετά από τη δική μας, και με συναρπάζει ο λόγος αυτού του ιδιαίτερα χαρισματικού ανθρώπου, απολαύστε:   
"Ο κόσμος πάει προς το τέλος του. Ο μόνος λόγος για τον οποίο θα μπορούσε να διαρκέσει ακόμα, είναι ότι υπάρχει. Πόσο όμως ο λόγος αυτός είναι αδύναμος, αν συγκριθεί με όλους εκείνους τους λόγους που προαναγγέλουν το αντίθετο, ιδιαίτερα τούτος εδώ: Τι άλλο απομένει να κάνει ο κόσμος που βρίσκεται κάτω από τον ουρανό; Γιατί υποθέτοντας ότι θα συνεχίσει να υπάρχει υλικά, θα ήταν άραγε αυτό μια ύπαρξη άξια του ονόματός της και του Ιστορικού Λεξικού; Δεν λέω ότι ο κόσμος θα καταφύγει στις προχειρότητες και στη κωμική αναταραχή των Δημοκρατιών της Νότιας Αμερικής - ή ότι, ίσως, γυρίσουμε ξανά σε άγρια κατάσταση, να αναζητήσουμε τη τροφή μας με το τουφέκι στο χέρι, Όχι- Γιατί αυτές οι περιπέτειες θα προϋπέθεταν πάλι μια ορισμένη ενεργητικότητα, μι αορισμένη ενεργητικότητα, απόμακρη ηχώ των πρώτων αιώνων. Νέο παράδειγμα, και νέα θύματα των αμείλικτων ηθικών νόμων: θα πεθάνουμε από αυτό με το οποίο νομίσαμε ότι θα ζούσαμε. Ο μηχανικός πολιτισμός θα μας έχει τόσο αμερικανοποιήσει, η πρόοδος θα έχει ατροφήσει μέσα μας όλο το πνευματικό μας τμήμα, που τίποτε, από όλα τα αιμοχαρή, ιερόσυλα ή αντιφυσικά ονειροπολήματα των Ουτοπιστών , δεν θα μπορεί να συγκριθεί με τα πραγματικά τούτα αποτελέσματα. Ζητώ από κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο να μου δείξει τι υπάρχει ακόμα από τη ζωή. Για τη θρησκεία, νομίζω είναι περιττό να μιλήσω, και να αναζητήσω τα λείψανά της, αφού το μόνο, ίσως, σκανδαλώδες πια, στον χώρο αυτόν, είναι να μπεις στον κόπο να αρνηθείς τον Θεό. Η ιδιοκτησία είχε ήδη στη πράξη εξαφανισθεί με την κατάργηση του προνομίου της πρωτοτοκίας. Θα έρθουν όμως οι καιροί όπου η ανθρωπότηα, ίδιος δράκος εκδικητής, θα αρπάξει το τελευταίο τους κομμάτι, από εκείνους που πιστεύουν ότι νομίμως το έχουν κληρονομήσει από τις επαναστάσεις. Κι ακόμα και αυτό δεν θα είναι το ύψιστο Κακό.
Η ανθρώπινη φαντασία μπορεί να συλλάβει, χωρίς πολλή δυσκολία, Δημοκρατίες ή άλλα κοινοκτημονικά κράτη, άξια για κάποιες δόξες, αν διοικούνται από άγιους ανθρώπους, από ορισμένους αριστοκράτες. Όμως η παγκόσμια καταστροφή, ή η παγκόσμια πρόοδος, δε θα επιτευχθεί κυρίως μέσω των πολιτικών θεσμών. Λίγη σημασία έχουν για μένα οι λέξεις. Θα επιτευχθεί με τον ευτελισμό της καρδιάς. Χρειάζεται τάχα να πω ότι η λίγη πολιτική που θα απομείνει, θα κινείται με δυσκολία μέσα στο σφικταγκάλιασμά της από τη γενική κτηνωδία, και ότι οι κυβερνώντες θα αναγκασθούν , για να διατηρηθούν στην εξουσία, και να διατηρήσουν κάποιο, φάντασμα έστω, τάξης, να προσφύγουν σε μέσα τέτοια , τα οποία θα έκαναν να φρικιά η σημερινή, σκληρότατη ήδη ωστόσο, ανθρωπότητα; - Τότε, ο γιος θα δραπετεύσει από την οικογένεια, όχι στα δεκαοκτώ του χρόνια, αλλά στα δώδεκα, χειραφετημένος καθώς θα είναι λόγω της αχόρταγης πρωιμότητας του. Θα δραπετεύσει, όχι για να αναζητήσει ηρωικές περιπέτειες, όχι για να ελευθερώσει κάποια πεντάμορφη, φυλακισμένη σε κάστρο, όχι για να δοξάσει κάποια σοφίτα με τους εξαίσιους στοχασμούς του, μα για να στήσει εμπόριο, να πλουτίσει, και να κάνει ανταγωνισμό στον άτιμο τον μπαμπά, ιδρυτή και μέτοχο που θα "φωτιζει" τον κόσμο, και που θα έκανε τον Αιώνα (σσ.εφημερίδα της εποχής) της εποχής να θεωρείται ως υπέρμαχος πάσης οπισθοδρομικής δεισιδαιμονίας. - Τότε, οι Περιπατήτριες του Έρωτα, οι έξω από οποιαδήποτε κοινωνική τάξη γυναίκες, αυτές που είχαν μερικούς εραστές, και που καμμιά φορά τις αποκαλούμαι Αγγελούδια, σαν ευχαριστία για την ανεμελιά τους που λάμπει, ίδιο το φώς της Τύχης, μες τη λογική, όπως πάντα είναι το Κακό, ύπαρξή τους. - Τότε αυτές, λέω, δεν θα είναι παρά αδυσώπητη φρόνηση, σύνεση η οποία θα καταδικάζει τα πάντα. εκτός από το Χρήμα, τα πάντα, ακόμα και τα αμαρτήματα των Αισθήσεων! - Τότε, ό,τι θα μοιάζει με αρετή -τί λέω;- ό,τι δεν είναι φλογερή επιθυμία του Πλούτου, θα αποκτά τη φήμη της απόλυτης γελοιότητας. Η Δικαιοσύνη, αν, στην ευτυχισμένη εκείνη εποχή, θα μπορεί ακόμα να υπάρχει Δικαιοσύνη, θα θέτει υπό απαγόρευση τους πολίτες που δε θα καταφέρνουν να πλουτίσουν. - Η σύζυγός σου, ω Αστέ! το αγνό σου ήμισυ, του οποίου η έννομη ύπαρξη είανι για σένα η μόνη Ποίηση, εισάγοντας εφεξής στη νομιμότητά της μιαν άψογη ατιμία, φύλακας άγρυπνος και ερωτευμένος με το χρηματοκιβώτιό σου, δεν θα είναι πλέον παρα μόνο το τέλειο ιδιώδες της σπιτωμένης. Η κόρη σου, ευρισκόμενη εις ώραν γάμου από τη παιδική της ηλικία, θα ονειρεύεται, μέσα στη κούνια της, ότι πουλιέται για ένα εκατομμύριο, κι εσύ ο ίδιος, Ω Αστέ- δε θα βρίσκεις τίποτε μεμπτό. Και δε θα νοσταλγείς, ούτε θα μετανιώνεις για τίποτε. Γιατί υπάρχουν πράγματα στον άνθρωπο, που δυναμώνουν και προκόβουν, όσο άλλα αδυνατίζουν και φυραίνουν. Και, χάρη στη πρόοδο της εποχής εκείνης, δε θα σου απομείνουν από τα σωθικά σου παρα μόνο έντερα! - Και οι καιροί αυτοί είναι, ίσως, πολύ κοντά. Ποιος ξέρει μάλιστα αν δεν έχουν κιόλας έρθει, και αν η πηχτή ηλιθιοποίηση της φύσης μας δεν είναι το μόνο εμπόδιο, που δε μας επιτρέπει να εκτιμήσουμε δεόντως το κοινωνικό περιβάλλον, μέσα στο οποίο αναπνέουμε! 
Όσο για μένα, που, κάπου κάπου νιώθω να αναδύει εντός μου η γελοιότητα ενός Προφήτη, ξέρω ότι δε θα συναντήσω ποτέ το έλεος μιας  γιατρειάς. Χαμένος μέσα στον άσχημο τούτο κόσμο, συνωθούμενος μέσα στο πλήθος, είμαι σαν ένας άνθρωπος κατάκοπος, που πίσω του το μάτι δε βλέπει, μας στα βαθιά τα χρόνια, παρά απογοήτευση και πίκρα, και μπροστά του, παρά μια θύελλα, που μέσα της τίποτε δεν κλείνει καινούριο, ούτε διδαχή, ούτε οδύνη. Και το βράδυ όταν ο άνθρωπος αυτός εκλεψε από τη μοίρα του κάποιες ώρες απόλαυσης, καθώς τον νανούριζε η χώνευσή του, ξεχνώντας όσο μπορούσε τα παλιά, ικανοποιημένος για τα τωρινά, και καρτερικός για τα μελλούμενα, περήφανος που δεν είναι τόσο ευτελής όσο αυτοί που γύρω του διαβαίνουν , λέει από μέσα του, θωρώντας το καπνό του πούρου του "Τι με νοιάζει κατά που τραβούν αυτές οι ψυχές!"
Πιστεύω ότι παρεξέκλινα προς αυτό που οι ειδήμονες αποκαλούν πάρεργο. Θα αφήσω, ωστόσο τούτες τις σελίδες - γιατί θέλω να χρονολογήσω τον θυμό μου (θλίψη)"
Μετάφραση, Εκδόσεις ΠΛΕΘΡΟΝ - Λ.Ρινόπουλος   

Τετάρτη 9 Ιουνίου 2010

Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά...

Πρόκειται να πεθάνουμε, και αυτό μας καθιστά τυχερούς. Οι περισσότεροι άνθρωποι ποτέ δεν θα πεθάνουν , διότι ποτέ δεν θα γεννηθούν. Οι δυνάμει άνθρωποι που θα μπορούσαν να βρίσκονται εδώ στη θέση μου, αλλά στην πραγματικότητα δεν θα αντικρύσουν ποτέ το φώς της ημέρας, είναι περισσότεροι από τους κόκκους της άμμου της σαχάρας. Σίγουρα αυτά τα αγέννητα φαντάσματα περιλαμβάνουν ποιητές σπουδαιότερους από τον J.Keats, επιστήμονες σπουδαιότερους από τον Νεύτωνα [...] Σε πείσμα των εκπληκτικών αυτών πιθανοτήτων, εσείς και εγώ, στην απλότητά μας, βρισκόμαστε εδώ [...]
Richard Dawkins, The God Delusion